Jednym z najpoważniejszych problemów, z jakimi pracownicy zwracają się do nas o pomoc prawną, jest problem stosowania przez pracodawcę środków dyscyplinujących polegających na obniżaniu wynagrodzenia. Pracodawcy chętnie sięgają po tę metodę polegającą w praktyce na potrącaniu z należnego pracownikowi wynagrodzenia kwot związanych z określonymi sytuacjami w celu ukarania pracownika bądź wywarcia na nim presji.
Tymczasem należy pamiętać, iż podstawową funkcją, jaką – zdaniem większości przedstawicieli nauki prawa pracy, jak i zgodnie z utrwaloną w tym zakresie linią orzeczniczą Sądu Najwyższego oraz sądów powszechnych – pełni wynagrodzenie za pracę, jest funkcja alimentacyjna. Przyjmuje się, iż wynagrodzenie za pracę służy w pierwszym rzędzie zagwarantowaniu pracownikowi możliwości ponoszenia kosztów utrzymania własnego oraz osób pozostających na jego utrzymaniu.
W celu umożliwienia realizacji funkcji alimentacyjnej wynagrodzenia za pracę ustawodawca wprowadził do systemu prawa pracy szereg uregulowań mających na celu ochronę wynagrodzenia. Do regulacji tych należą między innymi przepisy statuujące po stronie pracodawcy obowiązek wypłacania wynagrodzenia nie rzadziej niż raz w miesiącu, obowiązki związane z terminem i miejscem wypłacania wynagrodzenia, jak również zakaz zrzekania się prawa do wynagrodzenia, który obowiązuje pracowników.
Kluczowe znaczenie dla ochrony wynagrodzenia za pracę mają jednak przepisy ograniczające możliwość dokonywania potrąceń z wynagrodzenia. Przepisy te stanowią, iż pracodawca może odprowadzić od wynagrodzenia jedynie składki na ubezpieczenia społeczne oraz zaliczki na podatek dochodowy, a nadto sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych, sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne, zaliczki pieniężne udzielone uprzednio pracownikowi oraz kary pieniężne nakładane w trybie przepisów art. 108 kodeksu pracy, przy czym wysokość każdorazowej kary nie może przekraczać dziennego wynagrodzenia pracownika, zaś suma kar w miesiącu nie może przewyższać 10% miesięcznego wynagrodzenia.
Przepisy kodeksu pracy nie dopuszczają żadnych innych potrąceń, zaś te wskazane wyżej nie mogą przekraczać połowy wynagrodzenia, zaś w przypadku należności alimentacyjnych – trzech piątych miesięcznego wynagrodzenia.
Po tym, jak pracodawca zwolnił mnie bez powodu, zwróciłem się o pomoc do Kancelarii Adwokackiej Mec. Chróścielewskiego. Przy okazji zasięgania informacji dotyczących odwołania do sądu dowiedziałem się, że pracodawca nie ma prawa potrącać z pensji kwot, które pokrywają straty, jakie jego zdaniem zostały wyrządzone z winy pracownika. A mój szef całymi latami potrącał mi z pensji różne dziwne kwoty. Powierzyłem Kancelarii dwie sprawy – o odszkodowanie za bezpodstawne zwolnienie i o zaległą część wynagrodzenia, którą szef bezpodstawnie potrącił. Obie sprawy wygraliśmy, sąd przyznał mi wszystkie należne pieniądze.