Osoby pracujące w niepełnym wymiarze czasu pracy mają prawo do uzyskania dodatku za pracę, która wykracza poza ich wymiar czasu pracy wskazany w umowie.
Praca w godzinach nadliczbowych dopuszczalna jest w razie:
- konieczności prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii;
- szczególnych potrzeb pracodawcy.
Praca w godzinach nadliczbowych występuje zawsze po przekroczeniu obowiązującej pracownika normy czasu pracy, niezależnie od jego wymiaru czasu pracy, czyli w systemie podstawowego czasu pracy pracą w godzinach nadliczbowych jest praca po przekroczeniu 8 godzin na dobę lub 40 godzin tygodniowo w okresie rozliczeniowym. Zgodnie z art. 151 §5 Kodeksu Pracy „Strony ustalają w umowie o pracę dopuszczalną liczbę godzin pracy ponad określony w umowie wymiar czasu pracy pracownika zatrudnionego w niepełnym wymiarze czasu pracy, których przekroczenie uprawnia pracownika, oprócz normalnego wynagrodzenia, do dodatku do wynagrodzenia„. Oznacza to w praktyce, że strony (pracodawca i pracownik) umowy pracy na pół etatu mogą umieścić w niej klauzulę stanowiącą, że pracownik za każdą godzinę pracy przekraczającą wymiar godzin pracy na dobę ustalonych w umowie, ale nieprzekraczającą 8 godzin, ma prawo dodatku takiego jak za godziny nadliczbowe. Brak takiego zapisu w umowie, będzie oznaczał, że godziny wykraczające poza wymiar czasu pracy ustalony w umowie ale nie przekraczające 8 godzin na dzień i 40 tygodniowo będą godzinami ponadwymiarowymi i nie będzie za nie przysługiwał dodatek jak za godziny nadliczbowe.
Przykład:
Pracownik Jan Kowalski jest zatrudniony w wymiarze 1/2 etatu. Oznacza to, że godziny nadliczbowe przysługują mu po przepracowaniu 8 godzin na dobę lub 40 godzin w przeciągu tygodnia. Godziny ponadwymiarowe występują, jeśli Jan Kowalski przepracuje więcej niż przewiduje wymiar 1/2 etatu, a mniej niż przewidują godziny pełnego wymiaru. Pracodawca i Jan Kowalski mogli jednak zawrzeć w umowie o pracę klauzulę mówiącą o tym, że praca powyżej 6 godzin na dobę uprawnia pracownika do dodatku z tytułu pracy w godzinach nadliczbowych. Oznacza to, że godziny nadliczbowe dla Jana Kowalskiego będą występowały już przy przekroczeniu 6 godzin pracy w ciągu doby.
